Oudere mensen hebben een 35 procent kleinere kans op overlijden als zij tevreden, blij of gelukkig zijn.

In een dankbaar hart zal het altijd zomer zijn

''Angst maakt dat je alles wilt controleren. Daarmee knijp je de natuurlijke stroom van het leven af, terwijl je juist daarop zou moeten vertrouwen.''

Zelfbeeld

Er is geen enkele noodzaak om je negatieve zelfbeeld
in een positief zelfbeeld proberen te veranderen.
Bespaar jezelf dat gevecht.

Zelfs al zou het werken (wat het niet zal doen…),
het enige wat je gedaan hebt is het vervangen
van een negatieve droom door een positieve droom.

In wat voor zelfbeeld je ook investeert, het is slechts
een beeld; een uiterst fragiel fineerlaagje
dat niets zegt over  je wezenlijke natuur.

Een zelfbeeld is slechts een droom.
De oplossing ligt niet in een betere droom,
maar in het ontwaken uit de droom

Een ‘lesje’ in vier delen over zinnig medicijngebruik en een goed advies aan DM2patiënten.

1. Door de huidige behandelkeuze van bloedsuikerverlagende medicijnen raken veel DM2-patiënten verder van huis.
‘Bepaalde medicatie bij DM2 zorgt ervoor dat de symptomen- een hoge bloedsuiker- tijdelijk verbeteren, maar ondertussen wordt de onderliggende oorzaak- insulineresistentie - in stand gehouden of erger. Het is alsof je een bacteriële infectie probeert te bestrijden met alleen paracetamol in plaats van een antibioticum.

Leefstijladvies is de eerste stap in de behandeling van diabetes type 2 (DM2). Pas als de bloedglucosespiegel ondanks leefstijlveranderingen te hoog blijft, worden bloedglucose-regulerende medicijnen voorgeschreven. Het doel is om schade aan de micro-en macrovasculaire vaten te voorkomen of te beperken. Maar hierbij blijkt de manier waarop de bloedglucose verlaagd wordt van groot belang te zijn. Bepaalde medicijnen, zoals sulfonylureumderivaten en insuline, pakken de onderliggende oorzaak, insulineresistentie, niet aan. Integendeel – deze medicijnen zorgen er juist voor dat de resistentie erger wordt. Met als gevolg een chronisch en progressief ziektebeeld.
Het doel heiligt deze middelen dus niet! Hoe het beter kan? We moeten die patiënten die hun diabetes om willen proberen te keren met leefstijl, zo behandelen dat ze daarin ook de meeste kans van slagen hebben. Gewichtsverlies is daarbij essentieel en de medicatie die mensen gebruiken moet daarbij ondersteunend zijn. Helaas is dat lang niet altijd het geval.’

2. Patiënten kunnen moeilijk afvallen als ze bloedsuikerverlagende medicatie gebruiken die de insuline spiegel verhogen.
‘We weten allemaal dat gewichtsverlies ervoor kan zorgen dat de bloedglucoseregulatie fors verbetert en zelfs kan leiden tot remissie van DM2 bij een aanzienlijk aantal mensen. Niet voor niets wordt in de NHG standaard bij iedere behandelstap geadviseerd om opnieuw leefstijladviezen te bespreken met de diabetespatiënt. Hoe tegenstrijdig is het dan dat er bloedsuikerverlagende medicatie geadviseerd wordt die het gewichtsverlies juist bemoeilijkt? Voorbeelden zijn sulfonylureumderivaten (die de insuline afgifte stimuleren) en basale insuline injecties die 24 uur of langer werken. Insuline zorgt er namelijk voor dat de vetverbranding wordt geremd en de vetopslag juist wordt gestimuleerd. Als dit vet zich ophoopt rondom en in de buikorganen – het ‘viscerale vet’, zorgt dit voor (een toename van) insuline resistentie.
Afvallen lukt alleen als er een aanzienlijk deel van de dag lage insulinespiegels zijn. Het is dus niet zo vreemd dat het afvallen niet of moeizaam gaat als patiënten medicijnen gebruiken die het insulinegehalte het grootste deel of de gehele dag hoog houden.

Kan het anders? Ja, dat kan zeker. Er is ook bloedsuikerverlagende medicatie die het afvallen niet belemmert of zelfs bevordert, zoals metformine, acarbose, GLP-1 agonisten en SGLT-2-remmers. Maar deze middelen zijn niet voor iedereen geschikt. Dit is maatwerk: per individu moet je beoordelen welk middel het beste ingezet kan worden, rekening houdend met onder andere de veiligheid (op korte en lange termijn), comorbiditeit, comedicatie, de kosten en vergoedingen. Toch zijn ook deze middelen uiteindelijk niet de oplossing. Alleen leefstijlveranderingen kunnen de oplossing zijn voor aandoeningen die ook door (ongezonde) leefstijl veroorzaakt worden. Hierbij moeten we niet uit het oog verliezen dat niet alle mensen met DM2 door af te vallen zonder medicatie kunnen. Mensen waarbij de bètacelfunctie onherstelbaar verslechterd is, zullen altijd insuline nodig hebben om hun bloedsuiker te reguleren.’

3. Ook comedicatie kan belemmerend werken op afvallen.
‘Soms doen mensen heel erg hun best om af te vallen, maar wil het maar niet lukken. Dat kan komen door comedicatie. Vervelend, maar soms is een ander medicijn mogelijk waarbij afvallen wél mogelijk is. Dat alternatief krijgen patiënten natuurlijk alleen voorgeschreven als iemand op het idee komt om dat te doen. Dat gebeurt niet altijd en ik vind het zo zonde als mensen hierdoor gedemotiveerd raken om gezonder te leven en het bijltje erbij neergooien. Berucht zijn antidepressiva en antipsychotica, die vaak gewichtstoename als bijwerking hebben. Een ander, indirect, gevolg op het gewicht treedt op als mensen door hun medicijnen minder gaan bewegen, bijvoorbeeld door spierklachten van statines of door de ‘rem’ die bètablokkers op het inspanningsvermogen zetten. Bij al deze aandoeningen zijn vaak alternatieven mogelijk die het nadelige effect niet of in mindere mate hebben. De apotheker kan hier advies over geven en een rol in spelen, net zoals bij het afbouwen en/of omzetten op een alternatief middel.’

4. Adviseer om niet de hele dag door te eten.
‘Voor mensen met DM2 is het niet alleen belangrijk wat ze eten, maar vooral ook wanneer ze dat doen. Ten opzichte van de jaren vijftig zijn we veel vaker gaan eten op een dag. In veel dieetschema’s voor DM2 wordt het nemen van tussendoortjes zelfs geadviseerd. Het gevolg hiervan is dat het insulinegehalte de hele dag door hoog blijft. Vooral als die snacks ook nog eens veel koolhydraten bevatten. Langdurige blootstelling aan verhoogde insulinespiegels creëert resistentie. En dat is nou precies niet de bedoeling. Beter is het om niet meer dan drie keer per dag te eten en alleen ongezoete dranken te drinken, zodat er periodes zijn waarin de insuline spiegel (ver)laag(d) is. Logisch dus dat pure, zo onbewerkt mogelijke en verzadigende voeding met weinig koolhydraten zo goed werkt bij mensen met DM2!’

Blik vooruit
Anne-Margreeth Krijger-Dijkema is enthousiast over de nieuwe mogelijkheden van ‘diabetypering’ en als projectleider betrokken bij een lokale pilot hierover met TNO en Hanno Pijl. ‘‘Diabetypering’ is in mijn ogen de toekomst. Daarbij kunnen we patiënten met DM2 al bij de diagnose onderverdelen in verschillende subtypes, en hen leefstijladvies en medicijnen geven die aansluiten bij hun persoonlijke situatie. Bij sommige mensen is er sprake van insulineresistentie in de spieren, bij anderen in de lever of een combinatie daarvan. Daarnaast kan het functioneren van de alvleesklier onderling erg verschillen: soms is er verminderde insulineafgifte, maar er kan ook sprake zijn van overproductie van insuline. Deze verschillen in mate van insulineresistentie en insulineafgifte leveren diverse subgroepen van DM2 op, die allen een andere aanpak behoeven.’

 Susanne de Joode, medisch journalist

Ik ben internist-endocrinoloog op de Afdeling Interne Geneeskunde en hoogleraar diabetologie, in het bijzonder de neuro-endocriene regulatie van diabetes en overgewicht. Ik ben lid van het bestuur van het profileringsgebied Veroudering. Ik ben van 2008-2017 lid geweest van de gezondheidsraad (commissie voeding) en van 2014-2017 voorzitter van het Partnerschap Overgewicht Nederland (PON).

Op dit moment ben ik lid van de Maatschappelijke Adviesraad van Diagnose Voeding & Gezondheid, een publiek-privaat consortium dat projecten op het gebied van voeding en gezondheid initieert, faciliteert en versnelt. Ik ben bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Verouderingsonderzoek en adviserend bestuurslid van de Vereniging Arts en Voeding. Ik ben een van de twee wetenschappelijke coördinatoren van een door TNO en LUMC opgericht Innovatie Centrum voor Leefstijlgeneeskunde.

Leefstijlpreventie bij type 2 diabetes

Type 2 diabetes ontstaat door interactie tussen onze leefstijl, omgeving en genetische architectuur. Dat geldt ook voor veel andere chronische ziekten. De Nationale Wetenschapsagenda herkent het belang van die interactie en stimuleert onderzoek naar effecten van leefstijl op gezondheid en ziekte. Met mijn leerstoel probeer ik invulling te geven aan die maatschappelijk breed gedragen vraag naar kennis en toepassing op dit gebied. De focus ligt op preventie en behandeling van type 2 diabetes door leefstijlinterventie. Andere chronische ziekten hebben in deze context echter zeker ook mijn aandacht. Mijn onderzoek maakt deel uit van de lijn “Metabolic Health: pathophysiological trajectories and therapy (20102)” binnen het profileringsgebied Vascular and Regenerative Medicine.

Wetenschappelijke carrière

In 1994 ben ik gepromoveerd op een proefschrift getiteld 'Serotonin and food selection; studies in obese and bulimic humans'. In 2007 ben ik benoemd tot hoogleraar in de Diabetologie. In 2008 volgde de oratie, getiteld 'In het land van bitterbal en boterkoek'.

Prijzen en eervolle benoemingen

Ik ben met eervolle vermelding geselecteerd als senior lid van de Food100 2017, de 100 meest prominente 'gamechangers' op het gebied van voeding en gezondheid in Nederland in 2017

Internist Hanno Pijl:
Vermijd alles wat de industrie heeft aangeraakt

Wil je diabetes type 2 omkeren of voorkomen? Dan moet je volgens Prof. Dr. Hanno Pijl, hoogleraar Diabetologie in het Leids Universitair Medisch Centrum, je leefstijl aanpakken. Pak de ziekte bij de wortels aan en focus vooral niet alleen op symptoombestrijding met medicatie.

In deze video praat Hanno Pijl over de leefstijlgerelateerde oorzaak van diabetes type 2, namelijk ‘de manier waarop wij allemaal leven’. Overigens kan type 2 ook ontstaan vanwege aanleg/erfelijke factoren. Volgens Pijl zijn er twee aanwijsbare oorzaken waar je meteen iets aan kunt veranderen:

Verkeerde voeding;
‘Te veel bewerkt voedsel en te veel zetmeel en suikers’.

Gebrek aan beweging;
‘We zitten te veel en onderbreken dat te weinig met af en toe rondlopen’.

Hanno’s 7 tips om je diabetes type 2 te verbeteren en medicijngebruik te verminderen:

Eet vooral vers voedsel;

Maak zelf je eten klaar;

Vermijd alles wat de industrie heeft aangeraakt;

Pas op met suikers in pakjes, zakjes en blikken;

Pas op met zetmelen als brood, pasta, rijst en aardappelen;

Eet vooral volkoren producten;

Eet zo zuinig mogelijk.

Wil jij meer lezen over internist Hanno Pijl en waarom het zo simpel lijkt om je leefstijl om te keren maar het in de praktijk brengen ervan lastig is? Ga dan naar Hanno Pijl: Ongezonde leefstijl komt als boemerang terug.

Hanno Pijl

Ik heb geneeskunde gestudeerd aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Sinds 2007 ben ik hoogleraar Diabetologie in het LUMC. Van 2008 tot 2016 was ik lid van de Gezondheidsraad, commissie Voeding. Van 2014 – 2017 ben ik voorzitter geweest van het Partnerschap Overgewicht Nederland. Sinds vorig jaar ben ik lid van het bestuur van het Nederlands Innovatiecentrum voor Leefstijlgeneeskunde (www.nilg.eu). Daarnaast ben ik Sr Medical consultant voor Voeding Leeft / Keer Diabetes2 om.

Mijn passie voor voeding en gezondheid stamt uit de spreekkamer. Type 2 diabetes wordt veroorzaakt door samenspraak van erfelijke aanleg en verkeerde leefstijl. Ons “westerse” voedingspatroon speelt daarbij een grote rol. Het stuit mij tegen de borst dat we met medicijnen proberen de schade te beperken, terwijl aanpassing van leefgewoontes de ziekte kan voorkomen en omkeren. We weten bovendien steeds beter dat verkeerde voeding een belangrijke rol speelt in het ontstaan van veel andere chronische ziekten, zoals een hartinfarct, beroerte en kanker. Het wordt hoog tijd dat we ons realiseren dat we onze leefstijl moeten aanpassen om de kans kleiner te maken dat we ziek worden. Ik eet zelf vrijwel uitsluitend onbewerkt en ik beweeg zo veel als mijn baan en sociale context dat toelaten.

De missie van de Stichting Voeding Leeft is prachtig en haar werk heeft merkbaar effect. Door het publiek, de politiek en de medische wereld te informeren over de betekenis van leefstijl voor de gezondheid, draagt zij in belangrijke mate bij aan de het welzijn van mensen. Ik vind het geweldig dat ik daar een bijdrage aan mag leveren. Mijn lievelingsproduct is haring.   Bekijk meer verhalen

‘Waar zijn we nu eigenlijk mee bezig?’ Dat vraagt (onderzoeks)apotheker Anne-Margreeth Krijger zich af sinds ze las dat DM2 omkeerbaar is door leefstijlaanpassing. ‘Ik ben me, met alle kennis en vaardigheden die ik als apotheker heb, gaan verdiepen in hoe die omkering in het lichaam van patiënten werkt. En vooral in de rol die medicatie daarbij speelt ‘. Meestal belemmerend, zo realiseerde ze zich tot haar verrassing.

 Susanne de Joode,
medisch journalist

Anne-Margreeth
Apotheker

‘Bepaalde bloedsuikerverlagende medicatie houdt de insulineresistentie bij DM2 in stand en daardoor zijn leefstijlaanpassingen minder succesvol,’ concludeerde ze. Dit inzicht deelt Anne-Margreeth nu met zoveel mogelijk collega’s.’ Dat doet ze niet alleen in en vanuit haar eigen apotheek, Stevenshof in Leiden, en haar andere Leidse werkplek, het SIR Institute voor Pharmacy, Practice and Policy. Anne-Margreeth zit namens de KNMP in het bestuur van de Nederlandse Diabetes Federatie en is betrokken bij richtlijnontwikkeling. Ook geeft ze (na)scholing aan studenten Farmacie, apothekers, artsen en praktijkondersteuners over DM2 en de farmacotherapie.

‘We zijn zo gericht op het verlagen van de bloedsuiker dat we uit het oog verliezen dat het doel misschien niet alle medicamenteuze middelen heiligt. Daarbij nemen we dan voor lief dat patiënten dikker worden van die medicijnen. Dat vinden patiënten niet prettig, en terecht. Gewichtsafname is juist één van de sleutels naar een échte aanpak van het probleem dat ten grondslag ligt aan DM2.’

Pascale Naessens en William Cortvriendt over Puur & Lichter (Van Gils & Gasten)

Dokter William Cortvriendt en Pascale Naessens slaan de handen in elkaar om mensen te laten vermageren door goed te eten.

Wil je vermageren en lukt het maar niet, dan is dit boek zeker iets voor jou. Na de korte en duidelijk onderbouwde inleiding door William Cortvriendt kun je de theorie meteen omzetten in de praktijk met de heerlijke recepten van Pascale Naessens. Recepten voor iedere dag: voor ontbijt, lunch en diner. Lekker eten en toch vermageren. Met deze recepten zal het lukken.

https://www.lannoo.be/nl/puur-lichter

Diabetes en Voeding
EenVandaag 11 maart 2016

Keer Diabetes2 Om- Groepsprogramma Voeding Leeft

 Documentaire Keer Diabetes2 Om Groepsprogramma - Voeding Leeft
Diabetes type 2 is in de meeste gevallen omkeerbaar door niet minder, maar juist smaakvoller te eten. Kijk voor meer informatie en om je in te schrijven op www.keerdiabetes2om.nl.

Met heel veel trots en plezier kunnen wij u mededelen dat onze collega Anne-Margreeth Krijger (rechts op de foto) is verkozen tot ‘Leefstijlprofessional van het jaar’. De Vereniging Arts en Leefstijl heeft haar verkozen, omdat ze leefstijlgeneeskunde wetenschappelijk onderbouwd inzet als behandelstrategie bij type-2 diabetes. Onder meer is zij projectleider van een haalbaarheidsstudie uitgevoerd rondom diabetes subtypering en leefstijl als medicijn voor type 2 diabetespatiënten – uitgevoerd samen met andere zorgprofessionals binnen samenwerkingsverband Stevenshof.

Na haar verkiezing tot ‘leefstijlprofessional van het jaar’ is Anne-Margreeth geïnterviewd. U kunt haar verhaal teruglezen door hier te klikken.

Anne-Margreeth Krijger-Dijkema is sinds 1997 werkzaam als apotheker in apotheek Stevenshof. Daarnaast werkt zij sinds 2010 ook bij SIR Institute for Pharmacy Practice and Policy (onderzoeksinstituut en zusterorganisatie van de apotheek) en werkt zij aan de Diabetes-richtlijn van de KNMP. Anne-Margreeth is diabetes/leefstijl apotheker. Al jarenlang verdiept zij zich op het vlak van diabetes mellitus en leefstijl.